Priče iz prvih redova: zajedništvo jače od vatrene stihije

U organizaciji UNIQA osiguranja održan je panel događaj na temu „Kad planine zatraže pomoć: priče iz prvih redova“, na kojem su eksperti iz oblasti ekologije, osiguranja, državnih institucija i civilnog sektora razgovarali o uzrocima i posljedicama požara koji su krajem avgusta pogodili više opština u Crnoj Gori, kao i o mogućim rješenjima za unapređenje sistema prevencije i zaštite.

Na panelu su učestvovali vatrogasac Boris Katnić, sekretarka Planinarskog saveza Crne Gore Aleksandra Vujović, ekološki aktivista Miloš Lazarević, zaljubljenik u prirodu i outdoor aktivnosti Marko Rešetar, alpinista i osvajač Mont Everesta Marko Blečić i predstavnik UNIQA osiguranja Marko Vuković, koji je i sam pretrpio štetu tokom avgustovskih požara.

Centralna tema panela bila je odgovornost – lična, profesionalna i društvena – u prevenciji nesreća. Kroz ličnu priču Marka Vukovića iz UNIQA osiguranja, istaknuto je koliko su požari pokazali ranjivost pojedinaca i zajednica, ali i važnost spremnosti i odgovornosti svakog člana društva. Požar koji je zahvatio njegovu porodičnu kuću u Piperima snažno je podsjetio da rizici nijesu samo dio poslovnih procjena, već i stvarnost koja može pogoditi svakog od nas. Paradoksalno, iako radi u osiguranju, njegova kuća nije bila osigurana - što ovu priču čini još snažnijim podsjetnikom na to koliko je svijest o zaštiti imovine važna.

Tokom diskusije naglašeno je da su crnogorski vatrogasci, uz ogromnu hrabrost i požrtvovanost, svakog ljeta suočeni sa ekstremnim izazovima. Uprkos nedostatku adekvatne opreme i ograničenim resursima, njihova borba ne prestaje. Ipak, u toj borbi nijesu bili sami – uz njih je stala i lokalna zajednica, ali i međunarodni partneri. Pomoć je stizala iz regiona i Evrope, dok su susjedne zemlje slale helikoptere i kanadere za gašenje požara na nepristupačnim terenima.

„Saradnja sa stranim timovima bila je izuzetno iskustvo – koliko god to čudno zvučalo u situaciji u kojoj gori sve pred tobom. Njihov nivo pripremljenosti i organizacije impresionirao je sve nas. Radili su precizno, efikasno i u potpunoj međusobnoj koordinaciji. Bili su opremljeni vrhunskom zaštitnom opremom i savremenom tehnikom, a posebno nas je iznenadilo to što su na teren došli sa mapom hidranata na teritoriji Podgorice – informacijom koju mi, nažalost, ni nakon dužeg vremena nijesmo uspjeli da obezbijedimo”, kaže Boris Katnić, vatrogasac koji je koordinisao vatrogasnim timovima na terenu i jasno ukazao na potrebu jačanja kapaciteta i modernizacije sistema zaštite i spašavanja u Crnoj Gori.

Panelisti su se saglasili da su požari koji su zahvatili Crnu Goru pokazali koliko je zemlja osjetljiva na klimatske rizike i koliko ozbiljne posljedice ima nedostatak preventivnog djelovanja. Ljudski faktor ostaje jedan od glavnih uzroka izbijanja požara – od nepažnje i nemara, do neodgovornog paljenja vatre u prirodi. Uništenje šuma, biodiverziteta i prirodnih staništa prepoznato je kao dugoročni problem koji zahtijeva sistemski pristup, kontinuiranu edukaciju i saradnju svih društvenih aktera.

Učesnici panela upozorili su i na alarmantno stanje opreme i mehanizacije u službama zaštite i spašavanja. Prosječna starost lične zaštitne opreme vatrogasaca u Crnoj Gori iznosi oko devet godina, dok u brojnim opštinama i dalje nedostaju osnovna sredstva – rukavice, zaštitne maske, čizme i odijela otporna na plamen. Samo tri opštine (Nikšić, Bar i Kotor) posjeduju gotovo kompletnu opremu, dok se druge, naročito na sjeveru, oslanjaju na improvizaciju i ličnu hrabrost vatrogasaca.

Posebno je istaknuto da zajednica često preuzima teret onoga što država ne obezbjeđuje – tokom požara građani su vatrogascima donosili zaštitnu odjeću, obuću, hranu i vodu. Ta solidarnost pokazuje snagu društva, ali ne smije biti zamjena za funkcionalan sistem civilne zaštite.

Zaključeno je da prevencija požara ne može biti samo stvar apela i edukacije, već mora uključivati ozbiljna ulaganja u opremu, obuku, logistiku i koordinaciju svih službi. Institucije na nacionalnom i lokalnom nivou moraju se ozbiljno pozabaviti ovom temom i obezbijediti sistemsku podršku nadležnim organima i službama za zaštitu od požara. Samo kroz zajedničko i odgovorno djelovanje moguće je izgraditi održiv i efikasan sistem zaštite.

Panel je završen zajedničkim apelom:

• za jačanje svijesti građana o rizicima i posljedicama požara,
• za intenzivnije preventivne aktivnosti,
• za aktivniju međusektorsku saradnju,
• i za odgovoran odnos prema prirodnim resursima Crne Gore.
•